कोल्हापूर दि १९ : कोल्हापुरातील पर्यावरण संरक्षक अनिल चौगुले आठवड्याच्या दिवसात जंगलात भटकत नाहीत किंवा कार्यशाळेला संबोधित करत नाहीत तर त्यांच्या पौष्टिक फायद्यांची जाणीव असलेल्यांना रानभाज्या बनवण्यात व्यस्त आहेत.
अनेक वर्षांपासून चौगुले काही स्वयंसेवी संस्थांच्या मदतीने दर ऑक्टोबरमध्ये वन्य भाज्यांचे प्रदर्शन भरवतात. गेल्या वर्षी त्यांनी अशा 150 हून अधिक भाज्या, कंद, झाडे आणि फळे प्रदर्शित केली. “अनेकांना त्यांच्या बागेत वाढवायला किंवा शिजवायला वेळ नव्हता. त्यांनी मला वीकेंडला चवीनुसार शिजवलेल्या रानभाज्या मागवायला बोलावले. वाढत्या ऑर्डर्सची पूर्तता करण्यासाठी मी महिलांची एक टीम तयार करेन जी त्यांना स्वयंपाक करण्याचे प्रशिक्षण देतील,” चौगुले म्हणाले. या रानभाज्या पावसाळ्यात खते किंवा कीटकनाशकांशिवाय उगवतात. कोल्हापूर जिल्ह्यातील घाट भागात ते मुबलक प्रमाणात आहेत आणि टोमॅटो, भेंडी आणि इतर भाज्या परवडत नसल्यामुळे लोक ते तोडण्यासाठी दररोज बाहेर पडतात. कोल्हापुरातील शामनगर येथील रहिवासी असलेल्या अंजली उत्तुरकर म्हणाल्या, “आम्ही काही वर्षांपूर्वी पत्री पिकवायला सुरुवात केली होती आणि मला आता बाजारात भाजीपाला पाहायला मिळतो. ग्रामीण भागातील आमचे नातेवाईक पावसाळ्यात त्यांच्या नियमित आहारात त्याचा समावेश करतात.”
राधानगरी तहसीलमधील राशिवडे गावात राहणारे वनस्पतिशास्त्रज्ञ शहाजी कुरणे लोकांना वन्य भाज्यांचे संवर्धन करण्यासाठी लागवड करण्याविषयी मार्गदर्शन करतात.
कुरणे म्हणाले की, करंडासारखे रानटी कंद हे हंगामी आहेत, तर रान पालेभाज्या बारमाही पिकतात. “अलीकडे केना, करंडा, आघाडा आणि नवलीची लागवड अल्प प्रमाणात केली जाते. घाटात राहणाऱ्या लोकांना दुर्मिळ भाजीपाला कसा पिकवायचा हे माहित आहे जे आपण शहरवासीयांनी शिकणे आवश्यक आहे,” ते पुढे म्हणाले.
